۳۰ سالی است که خوزستانی‌ها با پدیده جدیدی از آلودگی محیط زیستی دست و پنجه نرم می‌کنند و هر سال که شهر گسترش و طرح‌های توسعه‌ای نیشکر محقق می‌شود، میزان آلودگی افزایش می‌یابد.
آتش سوزی عامدانه در مزارع نیشکر شیوه‌ای مرسوم است که سبب سوزاندن کاه و کلش اضافی می‌شود، شیوه‌ای که برای تسریع در روند برداشت و آماده سازی اراضی برای کشت جدید می‌شود.
سوزاندن پنج میلیون تن نی
بنا به گفته استاندار سابق خوزستان نیشکر امسال هفت میلیون تن نی تولید می‌کند و حدودا پنج میلیون تن آن را می‌سوزاند.
مسوولان نیشکر بارها اعلام کرده‌اند که برداشت سبز به صورت ۱۰۰ درصدی نه صرفه اقتصادی دارد و نه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی اعتبار لازم برای خرید تجهیزات برداشت سبز را دارد.
همین دیدگاه سبب شده که چندین سال است فقط ۳۰ درصد از ۴۸ هزار هکتار سطح زیرکشت نیشکر به‌صورت سبز برداشت شود.
ممنوعیت قانونی سوزاندن مزارع
براساس ماده ۹ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و ماده دو قانون جلوگیری از آلودگی هوا سوزاندن مزارع و کاه و کلش ممنوع است. شورای سلامت خوزستان نیز از سال ۹۰ ممنوعیت آتش زدن مزارع را مصوب و شرکت توسعه نیشکر را موظف به برداشت سبز کرده است.
از سوی دیگر طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهر اهواز آتش زدن مزارع نیشکر و پسماندهای آن را یکی از دلایل اصلی آلودگی هوای این کلان شهر برشمرده است.
بر اساس این طرح که در سال ۹۰ به تصویب رسیده، مقرر شده وزارت جهاد کشاورزی با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت و سایر دستگاه‌های مربوطه ازابتدای سال ۹۱ به گونه‌ای برنامه ریزی کنند تا با بهره گیری از دستاوردهای نوین و فناوری‌های جدید از سوزاندن پسماندهای کشاورزی در مزارع نیشکر ممانعت شود.
شانه خالی کردن از برداشت سبز با بهانه‌های واهی
یک فعال محیط زیست می‌گوید: سوزاندن نیشکر امری مرسوم در این صنعت است و همه فعالان محیط زیست هم آن را پذیرفته‌اند اما این رسم غلط باید ادامه یابد یا باید به سمت اصلاح آن پیش رفت؟
امیر عبدی می‌افزاید: متاسفانه شرکت نیشکر هر سال با این بهانه از مسوولیت برداشت سبز شانه خالی می‌کند، در کشورهای دیگر به این سمت حرکت کرده‌اند و حتی برزیل ضرب العجلی برای پایان دادن به سوزاندن مزارع تعیین کرده است.
وی بیان می‌کند: تقریبا در یک دهه گذشته نیشکر مقدار تقریبی برداشت سبز خود را ۲۵ و ۳۰ درصد اعلام می‌کند در حالی که هم سطح زیرکشت در این سال‌ها افزایش یافته و هم تجهیزات آنها افزایش محسوسی نداشته‌اند! این موضوع مبحث صداقت را کمرنگ می‌کند و خوش بینی به فعالیت‌های نیشکر را کمرنگ‌تر می‌کند.
این فعال محیط زیست عنوان می‌کند: برزیل با وجود اینکه بزرگترین تولید کننده شکردر جهان است اما بیش از ۷۰ درصد برداشت خود را به‌صورت سبز انجام می‌دهد، این موضوع نشان می‌دهد که اصلاح روش برداشت در ایران هم میسر است.
مدعی العموم ورود کند
وی می‌گوید: با این توجیه که برداشت سبز صرفه اقتصادی ندارد و یا شرکت نیشکر شغل ایجاد کرده است، بی توجهی به قانون و سلامت شهروندان قابل پذیرش نمی‌شود و متولیان سلامت و مدعی العموم باید به این بهانه جویی‌ها پایان دهند.
عبدی اظهار می‌کند: اگر برداشت سبز در آینده‌ای نزدیک برای شرکت توسعه نیشکر مقدور نیست، این شرکت می‌تواند با ورود به بخش مسئولیت‌های اجتماعی و توسعه خدمت به مردم خوزستان بخشی از این آسیب‌ها را جبران کنند.
تغیر الگوی فعالیت شرکت نیشکر
وی می‌افزاید: همچنین این شرکت می‌تواند الگوی کار خود را تغییر دهد. مثلا آنها به جای توسعه سطح زیرکشت که منجر به افزایش سوزاندن مزارع می‌شود، صنایع جانبی خود را فعال کنند.
این فعال محیط زیست می‌گوید: این اقدام می‌تواند درآمدهای شرکت توسعه نیشکر را افزایش دهد و با این درآمدها می‌توان هزینه‌های لازم برای برداشت سبز را تامین کرد.
وی بیان می‌کند: اینکه شکر یکی از کالاهای اساسی است را همه ما می‌دانیم اما در ابتدا باید زنده و سلامت باشیم تا بتوانیم از شکر استفاده کنیم به همین دلیل این بهانه هم برای سوزاندن مزارع کافی نیست.
